دلیل رقص نرخ دلار چیست؟
به گزارش ایران ماین،نرخ دلار که قبل از شروع مذاکرات ایران و آمریکا تا ۱۰۵ هزار و ۵۵۵ تومان بالا رفته بود و در پایان دور اول نتوانست به لایه پایین‌تر از ۸۵ هزار و ۹۹۰ تومان برسد، این بار هم‌زمان با استارت مذاکرات غیرمستقیم در رم، به کف کانال ۸۵ هزار تومان متمایل است.
فرارو در خبری نوشت:نوسانات شدید و مکرر نرخ دلار، به‌ویژه در واکنش به اخبار مرتبط با مذاکرات بین ایران و آمریکا، به دلیل حساسیت بسیار بالای بازار ارز ایران به اخبار و سیگنال‌های سیاسی، کاملا قابل پیش‌بینی بود. در حال حاضر نرخ دلار به نیمه کانال ۸۵ هزار تومان عقب‌نشینی کرده که حداقل از ۱۸ بهمن سال گذشته بی‌سابقه به شمار می‌رود. این اتفاق نمی‌تواند چیزی جز واکنش اولیه مثبت بازار به از سرگیری مذاکرات در رم باشد، ولی ادامه این روند یا تغییر جهت آن در کوتاه مدت، همچنان به اخبار و تحلیل‌هایی بستگی دارد که از نتایج این دور از گفت‌وگوها منتشر می‌شود. میزان امیدواری بازار نسبت به نزول تنش‌ها و بهبود شرایط اقتصادی در آینده نزدیک، عامل تعیین‌کننده اصلی خواهد بود.
تحلیل عوامل تاثیرگذار بر نوسان نرخ دلار
نرخ دلار در روزها و هفته‌های اخیر با تاثیرپذیری مستقیم از عوامل عمدتا روانی بالا و پایین می‌رود. مذاکرات باعث شکل‌گیری پیش‌بینی‌های مثبت شده، ولی از آن سو بازار تقریبا آماده است به هر خبر منفی یا ناامیدکننده‌ای واکنش نشان بدهد.
نقش تحریم‌ها در بالا رفتن نرخ دلار
ریشه اصلی فشار بر نرخ ریال در برابر ارزهای خارجی، به‌ویژه دلار، تحریم‌های اقتصادی گسترده‌ای است که علیه ایران اعمال شده است. این تحریم‌ها دسترسی ایران به درآمدهای ارزی (به‌ویژه از فروش نفت) را محدود کرده و تجارت و نقل و انتقالات مالی بین‌المللی را دشوار می‌سازند.
وضعیت فعلی منجر به نزول عرضه ارز و بالا رفتن تقاضا در بخش‌های مختلف مثل وارد کردن، حفظ نرخ دارایی، برداشت سرمایه و... می‌شود و نرخ دلار را تحت فشار صعودی قرار می‌دهد. مذاکرات، به‌ویژه مذاکراتی که با هدف احیای برجام یا دستیابی به توافقی جدید صورت می‌گیرد، به عنوان تنها مسیر ممکن برای نزول یا لغو این تحریم‌ها به نظر می‌رسد.
انتظارات بازار ارز و اثر آن بر پیش‌بینی نرخ دلار
بازار ارز، به شدت تحت اثر انتظارات فعالان اقتصادی و مردم عادی است. اخبار مثبت در مورد مذاکرات، حتی اگر منجر به توافق فوری نشود، این انتظار را ایجاد می‌کند که در آینده نزدیک یا میان‌مدت، تحریم‌ها کم شوند و درآمدهای ارزی ایران بالا رفتن یابد و دسترسی به منابع اقتصادی خارجی تسهیل شود.
مجموع این انتظارات باعث می‌شود تقاضای سفته‌بازی و تقاضا برای حفظ نرخ دارایی در حال حاضر نزول پیدا کند، زیرا فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند نرخ دلار در آینده کمتر خواهد شد. بنابراین، با اعلام خبر مذاکرات یا توسعه در آن، تقاضا برای خرید دلار کم می‌شود و تمایل به فروش آن رفته‌رفته شدت خواهد گرفت که این خود منجر به نزولی شدن نرخ می‌شود.
اخبار منفی مانند توقف مذاکرات، یا عدم توسعه ملموس، انتظارات مثبت را کمرنگ کرده و انتظارات مبنی بر ادامه یا تشدید وضعیت موجود (تحریم‌ها و کمبود ارز) را ارتقا می‌کند. این امر تقاضا برای دلار را مجدداً بالا رفتن داده و باعث بالا رفتن نرخ می‌شود.
ریسک سیاسی و عدم قطعیت مذاکرات
فضای سیاسی پیرامون مذاکرات هنوز با عدم قطعیت و ریسک‌های بالایی همراه است. موفقیت مذاکرات تضمین شده نیست و هر لحظه امکان دارد با موانع جدیدی روبه‌رو شود یا به شکست بیانجامد. این عدم قطعیت ذاتی، ریسک سیاسی بالایی را بر بازار ارز تحمیل می‌کند.
بخشی از نرخ دلار در بازار ایران ناشی از ریسک سیاسی است. هرگونه خبر مثبت در مورد مذاکرات این ریسک را نزول می‌دهد و بخشی از نرخ دلار کسر می‌شود.
جو روانی بازار دلار و نقش سفته‌بازی در تشدید نوسانات
نرخ دلار در مدت اخیر، بیشتر از همیشه تحت اثر شدید جو روانی و رفتارهای سفته‌بازی قرار داشت، ولی اخبار مربوط به مذاکرات به سرعت در بازار منتشر شد و توانست موجی از خوش‌بینی ایجاد کند. فراموش نکنید حجم قابل توجهی از خرید و فروش‌ها هم در شرایط خوش‌بینی و هم در شرایط بدبینی، بر مبنای جو روانی و با هدف کسب سود کوتاه‌مدت انجام می‌شود.
رفتار سفته‌بازانه، نوسانات ناشی از انتظارات و ریسک‌های سیاسی را تشدید می‌کند و به استقرار هیجان در بازار ارز دامن می‌زند، ولی نزول شدید نرخ در واکنش به اخبار مثبت مذاکرات رخ می‌دهد و احتمالا ناشی از موج فروش هیجانی است. برگشت نرخ هم احتمالا از بالا رفتن تقاضای خرید توسط کسانی سرچشمه می‌گیرد که معتقدند نزول اولیه بیش از حد بوده یا چشم‌انداز مذاکرات هنوز مشخص نیست.
پیش‌بینی کوتاه‌مدت نرخ دلار پس از آغاز مذاکرات رم
نوسانات اخیر دلار در واکنش به مذاکرات، بازتابی از حساسیت شدید بازار به چشم‌انداز رفع تحریم‌ها است که از طریق تغییر در انتظارات، ریسک سیاسی و جو روانی بر عرضه و تقاضای آتی دلار اثر می‌گذارد. هر مرحله از مذاکرات در حقیقت قرار است به مثابه یک کاتالیزور خبری عمل کند.
نرخ دلار هم‌زمان با شروع دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا به کف کانال ۸۵ هزار تومان نزدیک شده است. به نظر می‌رسد بازار در حال حاضر تحت اثر خوش‌بینی اولیه ناشی از آغاز مذاکرات قرار دارد که منجر به نزولی شدن نرخ شده است.
چشم‌انداز چند هفته آینده نرخ دلار
بعید است که مذاکرات پیچیده‌ای مانند این در عرض چند روز یا حتی چند هفته به نتیجه ملموس و نهایی برسد. بنابراین، خوش‌بینی اولیه بازار امکان دارد پایدار نباشد مگر اینکه اخبار مثبت و ملموسی (مثلاً رهاسازی بخشی از منابع، نزول موقت بعضی موانع، یا اعلام رسمی توسعه قابل توجه) به سرعت منتشر شود.
آیا نرخ دلار دوباره بالا می‌رود؟
نرخ دلار در غیاب اخبار مثبت قوی و پیوسته، احتمالاً شاهد یک برگشت جزئی یا تثبیت نرخ در سطوحی کمی بالاتر از کف فعلی خواهد بود.
برگشت نرخ دلار می‌تواند ناشی از کمرنگ شدن خوش‌بینی اولیه باشد. پافشاری و سماجت سفته‌بازانی که در نرخ‌های پایین خرید کرده‌اند و اکنون در سود هستند، ادامه فشارهای اقتصادی و تقاضای واقعی در بازار یا عدم اطمینان از نتیجه نهایی مذاکرات احتمال شکل‌گیری این وضعیت را ارتقا خواهد کرد.
پیش‌بینی می‌شود در کوتاه‌مدت، نرخ دلار در اطراف سطوح فعلی (احتمالاً در نیمه بالایی کانال ۸۰ هزار تومان یا کمی بالاتر نوسان کند. حساسیت به اخبار مذاکرات بالا خواهد ماند و با این حال اخبار مثبت جزئی، نرخ را در محدوده ۸۵ هزار تا ۸۷ هزار تومان نگه دارد.
نرخ دلار در صورت توسعه نکردن مذاکرات یا عرضه اخبار منفی، به خود حق می‌دهد سمت پله ۸۸ هزار تا ۹۰ هزار تومان یا کمی بالاتر حرکت کند.
سناریوهای محتمل نرخ دلار در کوتاه‌مدت بر اساس نتایج مذاکرات
فعالان بازار به طور کلی اعتقاد دارند نزول پایدار و قابل توجه از لایه ۸۵ هزار تومان نیازمند توسعه ملموس و پایدار در مذاکرات است که حداقل در بازه زمانی بسیار کوتاه بعید به نظر می‌رسد. با در نظر گرفتن عدم قطعیت مذاکرات، می‌توان سناریوهای قیمتی احتمالی در کوتاه‌مدت را به شکل زیر در نظر گرفت.
سناریو ۱؛ اثر توسعه محسوس بر افت نرخ دلار
عرضه خبرهایی مانند حصول توافق اولیه بر سر گام‌های مشخص، رهاسازی قابل توجه بخشی از منابع ارزی بلوکه شده، یا اعلام رسمی و مشترک طرفین مبنی بر توسعه جدی و حرکت به سمت توافق نهایی، این سناریو را ارتقا می‌کنند.
در این حالت باید منتظر نزول قابل توجه ریسک و ارتقا شدید انتظارات باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ دلار در این حالت می‌تواند به کانال ۸۰ هزار تومان وارد شده و بعید نیست بسته به میزان و اهمیت توسعه‌های صورت گرفته به سمت سطوح ۷۸ هزار تا ۸۳ هزار تومان حرکت کند.
دوباره تاکید می‌کنیم نزول پایدار نرخ دلار به جایگاه زیر ۸۰ هزار تومان بدون وجود توسعه‌های بسیار جدی و اطمینان‌بخش امکان‌پذیر نیست.
سناریو ۲؛ پیش‌بینی نرخ دلار در صورت عدم تغییر وضعیت
مذاکرات ادامه پیدا می‌کند بدون اینکه اخباری ملموس از توسعه یا توافقات جزئی منتشر شود. در این حالت گزارش‌ها حاکی از روند کند توافقات یا وجود اختلافات اساسی است، در نتیجه تحلیلگران خواهند گفت وضعیت تحریم‌ها عملاً تغییر نمی‌کند.
خوش‌بینی اولیه در این صورت کمرنگ می‌شود و مواردی مثل فشارهای اقتصادی و عدم قطعیت و اطمینان یک بار دیگر در بازار بازی را به دست خواهد گرفت.
نرخ دلار از کف‌های فعلی فاصله گرفته و در محدوده‌ای بالاتر از کف قبلی (پس از مذاکرات عمان) تثبیت می‌شود. احتمالاً نوسان در محدوده ۸۷ هزار تا ۹۲ هزار تومان رخ خواهد داد. بازگشت به حدود ۸۹ هزار تومان (لایه پس از برگشت از کف عمان) در این حالت محتمل است.
سناریو ۳؛ در صورت شکست مذاکرات چه اتفاقی برای دلار می‌افتد؟
مذاکرات رسماً متوقف شده یا به بن‌بست می‌رسد. طرفین یکدیگر را مقصر اعلام کرده و احتمال بازگشت به میز مذاکره در کوتاه‌مدت کم است. امکان دارد حتی با اقدامات تنش‌زا مانند تحریم‌های جدید، فعالیت‌های هسته‌ای بیشتر، یا تنش‌های منطقه‌ای یکدیگر را تهدید کنند.
ریسک سیاسی در این حالت به شدت بالا رفته و انتظارات مثبت تضعیف می‌شود. تقاضا برای دلار به عنوان دارایی امن یا برای برداشت سرمایه به شدت بالا می‌رود.
نرخ دلار با جهش قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد. بازگشت به سطوح بالای ۱۰۰ هزار تومان، از جمله شکستن سقف قبلی ۱۰۵ هزار و ۵۵۵ تومان، در این حالت محتمل است و حتی شاید بهتر باشد احتمال عبور از ۱۱۰ هزار تومان را نیز در نظر بگیریم. این مورد به شدت شکست مذاکرات و تنش‌های متعاقب آن بستگی خواهد داشت.
